Visuele ergonomie

Mensen die veel tijd spenderen aan een beeldscherm, kunnen er vaak over meespreken: naar een scherm kijken is belastend voor onze ogen en kan heel wat klachten veroorzaken.

Maar ook andere visueel intensieve activiteiten, zoals langdurig lezen en studeren, kunnen moeilijkheden veroorzaken. In eerste instantie gaat het dan om oogvermoeidheid, branderige ogen, hoofdpijn, wazig zicht, nekklachten of droge ogen.

Bij sommige mensen gaat het echter nog veel verder en kan het leiden tot adaptaties van het visueel systeem, zoals disfuncties in de scherpstelling of oogsamenwerking.

De jongere generatie

Als we naar de jonge generatie kijken, merken we de laatste jaren een enorme toename van bijziendheid. Kinderen worden ook op steeds jongere leeftijd bijziend. Er wordt zelfs gesproken van een myopie epidemie. Verwacht wordt dat in 2050 maar liefst 50% van de wereldbevolking bijziend zal zijn.

Genetica speelt hierin een rol, maar ook onze levensstijl en omgevingsfactoren zijn bepalend voor de ontwikkeling van bijziendheid. De combinatie van weinig buitenactiviteiten, langdurig dichtbij kijken (zeker op schermpjes) en slechte verlichting vergroten de kans op bijziendheid.

Bijziendheid is een groeiend probleem

Bijziendheid is niet alleen vervelend omwille van het verminderd zicht in de verte, het houdt ook risico’s in voor de gezondheid van het oog. Bij de ontwikkeling van myopie neemt de axiale lengte van het oog toe, waardoor het netvlies uitrekt en dunner wordt, wat het risico op netvliesloslating vergroot.

Hogere bijziendheid geeft ook meer kans op myope maculadegeneratie. Het is dus ook voor het belang van onze ooggezondheid dat we myopie moeten trachten te remmen. Gelukkig kunnen we de gevolgen proberen te beperken door rekening te houden met onder andere verlichting, werkafstand en pauzes. We kunnen wel degelijk beter zorg dragen voor onze ogen, ondanks de uitdagingen waarmee ze geconfronteerd worden.

Verlichting

Zorg voor gelijkmatig verspreid licht in de ruimte om harde contrasten tussen een scherm en de omgeving te vermijden. Dit geldt ook voor televisie kijken. Zorg er wel voor dat het licht geen reflectie op je scherm veroorzaakt. Als je daarbij ook nog papieren documenten moet lezen, is een extra bureaulamp, gericht op het werkoppervlak, aangewezen. Daglicht is ideaal, maar zorg ervoor dat het geen reflecties of verblinding veroorzaakt.

Praktische tips om goede verlichting in te stellen:

Plaats het beeldscherm haaks op lichtbronnen, zoals ramen;
Gebruik mat afgewerkte werkoppervlakken om reflecties te vermijden;
Combineer verschillende soorten verlichting (omgevings- en taakverlichting) om een goede balans te bereiken.

Werkafstand

Een goede werkafstand is cruciaal om onze scherpstelling en oogsamenwerking niet te overbelasten. Bij lezen en schrijven geldt de Harmon-afstand als ideale werkafstand: dit is de afstand van de elleboog tot aan de knokkels. We zien dat veel kinderen en jongeren hun leesmateriaal en schermpjes veel dichterbij houden. Dit werkt visuele problemen zoals myopie in de hand. Een lat van 30cm tussen de ogen en een boek of scherm is voor een jong kind echter oncomfortabel.

Hanteer daarom de Harmonafstand (De ideale werkafstand voor nabij werk.). Deze afstand groeit mee met de persoon. Een licht hellend oppervlak zorgt bovendien voor een betere en meer natuurlijke houding. Voor pc-werk is de ideale afstand afhankelijk van de grootte van het scherm. De aanbevolen werkafstand varieert van 50 cm (voor laptops en kleinere schermen) tot 70cm (voor grotere computerschermen).

Niet alleen langdurig nabij kijken leidt tot verlenging van de oogbol, studies tonen aan dat ook een gebrek aan buitenlicht bijdraagt aan het ontstaan van bijziendheid. Daarom is het belangrijk om de 20-20-2 regel toe te passen: na 20 minuten dichtbij kijken; minimaal 20 seconden in de verte kijken; minstens 2 uur per dag buiten zijn/spelen.

Lenzendragers

Nu weten we hoe we visuele ongemakken tijdens beeldschermwerk en visuele adaptaties ten gevolge van langdurig nabijwerk kunnen vermijden. Maar wie al een bril of contactlenzen draagt, ondervindt soms dat dit niet altijd even handig is bij beeldschermwerk.

Als we naar een beeldscherm kijken, vermindert de knipperfrequentie aanzienlijk. Hierdoor worden de ogen minder bevochtigd, wat tot droge en geïrriteerde ogen kan leiden. Zeker voor contactlensdragers kan dit problematisch zijn, omdat het comfort van de lenzen afneemt. Airconditioning in de bureauruimte kan dit probleem nog verergeren. Je kan dit discomfort proberen tegen te gaan door het gebruik van bevochtigende oogdruppels.

Leesondersteuning

Ook niet elk soort brilglas is geschikt voor pc-werk, dat ondervinden mensen die behoefte hebben aan een leesondersteuning maar al te vaak. De sterkte van een gewone leesbril wordt meestal bepaald voor een leesafstand van 30 à 40 cm. Omdat een scherm zich verder bevindt, moet je je houding aanpassen om het scherm leesbaar te houden. Dit werkt nekklachten in de hand.

Je zou denken dat een multifocaal glas een betere oplossing is, omdat het alle sterktes tussen de vertesterkte en de leessterkte bevat. Echter, niets is minder waar. Als je recht voor je uit kijkt met een multifocale bril, zie je scherp in de verte. Kijk je onderaan je glas, dan zie je scherp op leesafstand. De ideale sterkte voor beeldschermwerk zit ergens tussenin. Als je scherm zich op ooghoogte bevindt, moet je je hoofd wat naar achter kantelen om scherp te kunnen zien. Ook dit leidt tot nekklachten.

Gelukkig bestaan er tegenwoordig beeldschermglazen, speciaal ontworpen voor bureauwerk. Beeldschermglazen zijn immers afgestemd op de specifieke kijkafstanden die nodig zijn voor beeldschermwerk en lezen. Hierdoor neem je een betere houding aan, wat nek- en rugklachten vermijdt.

Tot slot

Door aandacht te besteden aan visuele ergonomie kan de kwaliteit van werken achter een scherm aanzienlijk worden verbeterd. Ook het kiezen van de juiste hulpmiddelen, zoals beeldschermglazen, speelt een cruciale rol in het minimaliseren van ongemakken.

Wil jij weten hoe je jouw zicht en comfort kunt verbeteren? Plan dan een afspraak met Kim en ontdek wat er mogelijk is. Jouw ogen verdienen de beste zorg!